สังคมผู้สูงอายุ (Aging Society) ความหมาย ความสำคัญ และแนวโน้มในประเทศไทย
ประเทศไทยกำลังเผชิญการเปลี่ยนแปลงทางประชากรอย่างใหญ่หลวง ซึ่งหนึ่งในประเด็นสำคัญคือการก้าวเข้าสู่ สังคมผู้สูงอายุ (Aging Society) หรือบางครั้งเรียกว่า สังคมสูงวัย โดยหมายถึงภาวะที่สัดส่วนของ คนสูงอายุ มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นเมื่อเทียบกับวัยทำงานและวัยเด็ก ปัจจุบัน สังคมผู้สูงอายุ ประเทศไทย ได้กลายเป็นความจริงที่ทุกภาคส่วนต้องปรับตัว ไม่ว่าจะเป็นครอบครัว เศรษฐกิจ หรือระบบสาธารณสุข
ผู้สูงอายุ หมายถึงอะไร และอายุเท่าไหร่
สังคมผู้สูงอายุ คือ สังคมที่มีสัดส่วนประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่า 10% หรือประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปเกิน 7% ของประชากรทั้งประเทศ
Aging Society / Ageing Society = ประเทศที่เข้าสู่ภาวะมีประชากรสูงอายุจำนวนมาก
Aged Society คือ ระดับที่มีผู้สูงอายุมากกว่า 20% ของประชากรทั้งหมด
เมื่อจำนวนยังเพิ่มขึ้นจนเกิน 30% เรียกว่า Super Aged Society
ดังนั้น เมื่อพูดถึง สังคมผู้สูงอายุ มีกี่ระดับ สามารถแบ่งได้เป็น 3 ระดับหลัก ๆ คือ
Aging Society (สังคมสูงวัยเริ่มต้น)
Aged Society (สังคมสูงวัยสมบูรณ์)
Super Aged Society (สังคมสูงวัยระดับสูงสุด)
สถานการณ์สังคมผู้สูงอายุในประเทศไทย
สถิติและข้อมูลล่าสุด
จำนวนผู้สูงอายุในประเทศไทย 2567 มีมากกว่า 13 ล้านคน คิดเป็นเกือบ 20% ของประชากรทั้งประเทศ
สถิติผู้สูงอายุในประเทศไทย 2567 แสดงให้เห็นว่าไทยก้าวเข้าสู่ Aged Society แล้ว
คาดการณ์ว่า ประเทศไทยจะเป็น Super Aged Society ภายในปี 2578
นอกจากนี้ อายุเฉลี่ยคนไทย 2567 อยู่ที่ประมาณ 77 ปี (ชายเฉลี่ย 74 ปี หญิงเฉลี่ย 80 ปี) ทำให้จำนวน ผู้สูงอายุไทย เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ปัญหาของผู้สูงอายุในปัจจุบัน
แม้ผู้สูงอายุจะเป็นทรัพยากรสำคัญของสังคม แต่ก็เผชิญกับปัญหาหลากหลาย เช่น
สุขภาพร่างกายและจิตใจ โรคเรื้อรัง โรคสมองเสื่อม ภาวะซึมเศร้า
เศรษฐกิจและการออม รายได้ไม่เพียงพอ ปัญหาการออมในสังคมไทย
ครอบครัวและสังคม การอยู่ลำพัง ความรู้สึกโดดเดี่ยว
การเข้าถึงบริการสุขภาพ ภาระค่าใช้จ่ายด้านการรักษาและการดูแลระยะยาว
ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมี แนวทางแก้ไขปัญหาของผู้สูงอายุ ที่ครอบคลุมทั้งด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ และสังคม
แนวทางแก้ไขปัญหาผู้สูงอายุ
ด้านสุขภาพ ส่งเสริมการตรวจสุขภาพประจำปี การออกกำลังกาย และอาหารที่เหมาะสมกับวัยผู้สูงอายุ
ด้านเศรษฐกิจ การสนับสนุนเงินบำนาญและกองทุนการออมระยะยาว
ด้านสังคม การสร้างกิจกรรมอาสาสมัครและชุมชนผู้สูงอายุเพื่อป้องกันความโดดเดี่ยว
ด้านเทคโนโลยี การใช้แอปพลิเคชันสุขภาพและเทคโนโลยีดูแลผู้สูงอายุ
กิจกรรมเสริมสร้างสมองและความจำ
การเล่นเกมฝึกสมอง เช่น Crossword Sudoku
ดนตรีบำบัด และกิจกรรมศิลปะ
การอ่านหนังสือหรือเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ เช่น การใช้สมาร์ทโฟน
การป้องกันภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ
การเข้าร่วมกลุ่มสังคมและกิจกรรมชุมชน
การพูดคุยสื่อสารกับครอบครัว
การฝึกสมาธิ โยคะ หรือทำจิตบำบัด
การเข้าสังคมและงานอาสาสมัคร
ผู้สูงอายุไทยจำนวนมากพบว่าการเข้าร่วมงานอาสาสมัครช่วยให้รู้สึกมีคุณค่า เช่น
งานอาสาสมัครดูแลเด็ก
การถ่ายทอดความรู้แก่คนรุ่นใหม่
การร่วมกิจกรรมศาสนาและวัฒนธรรม
การดูแลผู้สูงอายุที่อยู่ลำพัง
การปรับปรุงบ้านให้เหมาะกับคนสูงวัย (เช่น ราวจับ ห้องน้ำปลอดภัย)
การสร้างเครือข่ายชุมชนช่วยเหลือกัน
การสร้างแรงบันดาลใจและเป้าหมายชีวิต
การตั้งเป้าหมายระยะสั้น เช่น การเรียนรู้สิ่งใหม่
การปลูกต้นไม้ ทำสวน หรือการท่องเที่ยว
การทำงานอดิเรกที่ทำให้รู้สึกมีคุณค่า
เทคโนโลยีกับผู้สูงอายุ
แอปพลิเคชันติดตามสุขภาพ เช่น แอปวัดความดันและการนอน
อุปกรณ์ IoT ที่ช่วยดูแลผู้สูงอายุ เช่น Smartwatch
การสื่อสารผ่าน LINE หรือ Video Call กับครอบครัว
แนวโน้มสังคมผู้สูงอายุในอนาคต
ในประเทศไทย ภายในปี 2578 ประชากรสูงอายุจะเกิน 30% ของทั้งประเทศ
การเปลี่ยนแปลงด้านสังคม จากครอบครัวขยายเป็นครอบครัวเดี่ยว
สังคมไทยในอนาคต จะต้องมีนโยบายด้านสุขภาพ การออม และการใช้เทคโนโลยีเพื่อรองรับผู้สูงอายุ
วัยผู้ใหญ่และวัยผู้สูงอายุในมิติทางสังคม
วัยผู้ใหญ่ด้านสังคม การทำงาน การสร้างครอบครัว
วัยชรา หมายถึง ช่วงชีวิตหลังเกษียณที่ต้องการการดูแลทั้งร่างกายและจิตใจ
สังคมผู้สูงอายุ ประเทศไทย ไม่ใช่แค่ประเด็นของคนแก่ แต่เป็นความท้าทายที่กระทบต่อทั้งครอบครัว เศรษฐกิจ และสังคมไทยในอนาคต การปรับตัวให้เข้ากับ สังคมสูงวัย จึงต้องอาศัยการร่วมมือจากทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นรัฐ เอกชน หรือครอบครัว
การดูแลผู้สูงอายุไม่ใช่เพียงการรักษาโรค แต่เป็นการสร้าง คุณภาพชีวิตที่ดี ทั้งด้านกายและใจ ให้ผู้สูงวัยรู้สึกมีคุณค่าและยังเป็นกำลังสำคัญของสังคมไทยต่อไป สามารถปรึกษาผู้เชี่ยวชาญของ NTK GoodHealth ได้ที่ Tel.0827916559 LINE. @ntkgood
FAQ: คำถามที่พบบ่อย
1. สังคมผู้สูงอายุ คืออะไร?
สังคมผู้สูงอายุ คือ ภาวะที่ประเทศมีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่า 10% หรืออายุ 65 ปีขึ้นไปเกิน 7% ของประชากรทั้งหมด ซึ่งประเทศไทยก้าวเข้าสู่ สังคมสูงวัย อย่างเต็มรูปแบบแล้ว
2. สังคมผู้สูงอายุมีกี่ระดับ?
สังคมผู้สูงอายุ มีกี่ระดับ? แบ่งได้เป็น 3 ระดับหลัก ๆ คือ
Aging Society ผู้สูงอายุเกิน 10%
Aged Society ผู้สูงอายุเกิน 20%
Super Aged Society ผู้สูงอายุเกิน 30% ของประชากรทั้งหมด
3. ประเทศไทยอยู่ในสังคมผู้สูงอายุระดับไหนแล้ว?
ในปี 2567 ประเทศไทย มีผู้สูงอายุเกิน 20% ของประชากร จึงเข้าสู่ Aged Society และคาดว่าจะก้าวสู่ Super Aged Society ภายในปี 2578
4. ปัญหาของผู้สูงอายุในปัจจุบันมีอะไรบ้าง?
ปัญหาสุขภาพ เช่น โรคเรื้อรัง สมองเสื่อม
ปัญหาการเงิน เช่น การออมไม่เพียงพอ รายได้ไม่มั่นคง
ปัญหาสังคม เช่น ความโดดเดี่ยว การขาดการดูแล
** ต้องมี แนวทางแก้ไข เช่น การส่งเสริมสุขภาพ การสนับสนุนเงินออม และการสร้างกิจกรรมชุมชน
5. กลุ่มผู้สูงอายุ มีกี่ประเภท?
ผู้สูงอายุไทยสามารถแบ่งได้ 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ
Young-Old (60–74 ปี) ยังมีกำลัง สามารถทำงานหรือกิจกรรมได้
Old-Old (75 ปีขึ้นไป) ต้องการการดูแลใกล้ชิดมากขึ้น
6. อายุเฉลี่ยคนไทย 2567 อยู่ที่เท่าไร?
อายุเฉลี่ยคนไทย 2567 อยู่ที่ประมาณ 77 ปี โดยผู้ชายเฉลี่ย 74 ปี และผู้หญิงเฉลี่ย 80 ปี
7. ประเทศไทยมีประชากรกี่คน 2568?
ตามคาดการณ์ ประเทศไทยมีประชากรประมาณ 66 ล้านคนในปี 2568 โดยสัดส่วนผู้สูงอายุจะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
8. ทำไมสังคมไทยเข้าสู่ยุคผู้สูงอายุ?
เพราะอัตราการเกิดลดลงต่อเนื่อง ขณะที่อายุเฉลี่ยคนไทยสูงขึ้นจากการพัฒนาทางการแพทย์ ทำให้จำนวน คนสูงอายุ มีสัดส่วนมากกว่าวัยเด็กและวัยทำงาน
9. วัยชรา หมายถึงอะไร?
วัยชรา หมายถึง ช่วงอายุหลัง 60 ปีขึ้นไป ซึ่งต้องการการดูแลสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจอย่างใกล้ชิด
10. แนวโน้มสังคมไทยในอนาคตจะเป็นอย่างไร?
สังคมไทยในอนาคต จะกลายเป็น Super Aged Society ซึ่งหมายถึงมีผู้สูงอายุเกิน 30% ของประชากรทั้งหมด ส่งผลต่อระบบเศรษฐกิจ การแพทย์ และการดูแลสังคม
