การดูแลผู้สูงอายุติดเตียง
เนื้อหาหลัก

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียง เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี | NTK GoodHealth

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียง เป็นหนึ่งในภารกิจสำคัญของครอบครัวและสังคมไทยยุคปัจจุบัน เนื่องจากจำนวนผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง หลายคนเผชิญภาวะเจ็บป่วยเรื้อรังหรือโรคทางระบบประสาทที่ทำให้ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้อย่างปกติ เช่น โรคหลอดเลือดสมอง, กล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือภาวะสมองเสื่อม ซึ่งในทางการแพทย์เรียกว่า bedridden ทางการแพทย์

ภาวะ “ติดเตียง” ไม่ได้หมายความเพียงการนอนอยู่กับที่ แต่ยังรวมถึงการต้องได้รับการดูแลต่อเนื่องในทุกมิติ ไม่ว่าจะเป็นด้านร่างกาย จิตใจ และสิ่งแวดล้อม การดูแลผู้สูงอายุติดเตียงจึงถือเป็นรูปแบบหนึ่งของ การดูแลผู้สูงอายุระยะยาว (Long-term Care) ที่มุ่งสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดแก่ผู้สูงวัยในทุกช่วงเวลา

ในปัจจุบัน หน่วยงานภาครัฐและเอกชน เช่น ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพ หรือบริการจากองค์กรเฉพาะทางอย่าง NTKGoodHealth.com ได้จัดทำคู่มือและสื่อความรู้ในรูปแบบ การดูแลผู้สูงอายุติดบ้าน ติดเตียง pdf เพื่อให้ผู้ดูแลเข้าใจขั้นตอนและวิธีการดูแลที่ถูกต้องมากขึ้น

ประเภทของผู้สูงอายุติดเตียง และระยะของการดูแล

ผู้สูงอายุติดเตียงไม่ได้มีลักษณะเหมือนกันทั้งหมด การเข้าใจประเภทของผู้ป่วยช่วยให้วางแผนดูแลได้เหมาะสมและลดภาระของผู้ดูแล

ผู้สูงอายุยังสามารถช่วยเหลือตัวเองได้บางส่วน เช่น พลิกตัวหรือรับประทานอาหารเอง การดูแลเน้นการกระตุ้นกล้ามเนื้อและให้กำลังใจ

ร่างกายเริ่มอ่อนแรง ต้องได้รับความช่วยเหลือเกือบทั้งหมด ทั้งการอาบน้ำ ป้อนอาหาร และเคลื่อนย้ายร่างกาย

ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้เลย ต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดตลอด 24 ชั่วโมง รวมถึงการเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน

หลายคนสงสัยว่า ผู้ป่วยติดเตียงอยู่ได้กี่ปี — คำตอบคือขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น อายุ โรคประจำตัว และคุณภาพของการดูแล หากได้รับการดูแลที่ดี ทั้งเรื่องโภชนาการ การป้องกันแผลกดทับ และสุขภาพจิต ผู้ป่วยสามารถมีชีวิตอยู่ได้ยาวนานหลายปีอย่างมีคุณภาพ

วิธีดูแลสุขภาพผู้สูงอายุติดเตียง ให้ปลอดภัยและมีความสุข

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียงให้มีสุขภาพที่ดี ต้องคำนึงทั้งด้าน ร่างกาย จิตใจ และสภาพแวดล้อม ซึ่งทั้งหมดสัมพันธ์กัน

  • พลิกตัวทุก 2 ชั่วโมง เพื่อป้องกันแผลกดทับและช่วยให้เลือดไหลเวียนดี

  • รักษาความสะอาดร่างกายและเตียงนอน เช่น ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นเช็ดตัวทุกวัน

  • ตรวจดูแผลกดทับบริเวณหลังและสะโพกอย่างสม่ำเสมอ

  • จัดอาหารที่มีสารอาหารครบถ้วน โดยเน้น อาหารที่มีครบ 5 หมู่ เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันและซ่อมแซมกล้ามเนื้อ

  • หมั่นดูแล การดูแลระบบย่อยอาหาร เช่น ให้ดื่มน้ำเพียงพอ ป้องกันท้องผูก และลดอาหารไขมันสูง

  • ใช้ เตียงนอนผู้สูงอายุ แบบปรับระดับได้ เพื่อลดแรงกดทับและช่วยให้ผู้ดูแลทำงานสะดวก

ผู้สูงอายุติดเตียงมักรู้สึกโดดเดี่ยวหรือหมดกำลังใจ การดูแลด้านจิตใจจึงสำคัญไม่แพ้สุขภาพกาย

  • พูดคุยให้กำลังใจทุกวัน

  • เปิดเพลงเบา ๆ หรือฟัง เสียงน้ำไหล ธรรมชาติ เพื่อสร้างความสงบ

  • หลีกเลี่ยงการใช้ ยานอนหลับผู้สูงอายุ โดยไม่ปรึกษาแพทย์ เพราะอาจมีผลต่อระบบประสาท

  • แก้ปัญหา หลับไม่สนิท ด้วยการนวดเบา ๆ หรือฝึกหายใจช้า ๆ ก่อนนอน

ตัวอย่างการเยี่ยมบ้านผู้ป่วย และแนวทางฟื้นฟูสุขภาพ

ทีมดูแลสุขภาพที่เชี่ยวชาญจะทำการเยี่ยมบ้านอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลระยะยาว

  • บันทึกอาการทั่วไป วัดความดันและระดับน้ำตาลในเลือด

  • ประเมินภาวะแทรกซ้อน เช่น แผลกดทับหรือภาวะขาดน้ำ

  • ให้คำแนะนำเรื่องโภชนาการและกายภาพบำบัด

  • นี่คือตัวอย่างจากบริการของ NTKGoodHealth.com ซึ่งมี ตัวอย่างการเยี่ยมบ้านผู้ป่วย และรายงานสุขภาพอย่างละเอียด

บทบาทของคนดูแลผู้สูงอายุ และการฝึกทักษะพื้นฐาน

ผู้ดูแลถือเป็นหัวใจสำคัญของระบบ Long-term Care เพราะเป็นผู้สังเกตอาการ เปลี่ยนท่า และให้ความอบอุ่นแก่ผู้ป่วย

หน้าที่หลักของ คนดูแลผู้สูงอายุ ได้แก่

  • การป้อนยาและดูแลสุขภาพประจำวัน

  • การทำกายภาพเบื้องต้น

  • การจัดเตียงและดูแลความสะอาด

  • การพูดคุยและให้กำลังใจ

สำหรับครอบครัวที่ไม่สามารถดูแลได้ตลอดเวลา สามารถใช้บริการ รับดูแลผู้สูงอายุตามบ้าน หรือ รับจ้างดูแลผู้ป่วยติดเตียง จากทีมผู้เชี่ยวชาญ เช่น NTK GoodHealth ซึ่งมีผู้ดูแลผ่านการฝึกอบรมด้านการแพทย์โดยเฉพาะ

สถานที่ดูแลผู้ป่วยติดเตียง – ฟรีและมีคุณภาพ

สำหรับครอบครัวที่ไม่สามารถดูแลผู้สูงอายุติดเตียงได้ตลอดเวลา การเลือก สถานที่ดูแลผู้ป่วยติดเตียงฟรี ถือเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ช่วยให้ผู้สูงอายุได้รับการดูแลจากทีมผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์อย่างใกล้ชิด โดยปัจจุบันมีทั้งศูนย์ของรัฐและเอกชนที่ให้บริการด้านการฟื้นฟูร่างกายและจิตใจ เช่น ศูนย์การแพทย์ฟื้นฟูผู้สูงอายุ กรมอนามัย และหน่วยงานในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข

บางแห่งยังมีโครงการสนับสนุนของชุมชน เช่น สถาน ที่ดูแลผู้ป่วยติดเตียง ฟรี ที่เปิดรับผู้สูงอายุโดยไม่คิดค่าใช้จ่ายในระยะสั้น เพื่อบรรเทาภาระของครอบครัวในช่วงพักการดูแล

นอกจากนี้ผู้ดูแลควรรู้จัก หมายเลขฉุกเฉิน 1669 (สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ) เพื่อขอความช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุไม่คาดคิด รวมทั้งควรตรวจสอบมาตรฐานสถานบริการผ่านหน่วยงานควบคุมคุณภาพ เช่น กองอาหารและยา เพื่อให้มั่นใจว่าผู้สูงอายุได้รับการดูแลอย่างปลอดภัย

ปรับบ้านให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุติดเตียง

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียงให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี ไม่เพียงแต่อาศัยความเอาใจใส่ แต่ยังต้องคำนึงถึง สภาพแวดล้อมในบ้าน ที่ปลอดภัยและเหมาะสมด้วย

เริ่มจากการจัดวาง เตียงนอนผู้สูงอายุ ให้อยู่ในบริเวณที่อากาศถ่ายเทสะดวก ไม่อับชื้น และอยู่ใกล้ห้องน้ำ เพื่อความสะดวกในการเคลื่อนย้าย หากบ้านมีพื้นที่จำกัด อาจต้องปรับแผนผังภายในหรือใช้แผนที่บ้านตัวเองเป็นแนวทางในการออกแบบทางเดินสำหรับรถเข็นหรือเตียงเคลื่อนย้าย

ในบางภูมิภาค เช่น บ้านภาคใต้ ที่อาจเผชิญปัญหาน้ำท่วม ควรออกแบบทางระบายน้ำหรือยกพื้นเตียงให้สูงขึ้น ป้องกันการเกิด รูปน้ำท่วมในบ้าน หรือความชื้นที่สะสมจนเกิดเชื้อรา

อุปกรณ์โลหะที่ใช้ในการดูแล เช่น ราวจับ หรือขาเตียง ควรตรวจสอบไม่ให้เกิด สนิมทอง เพราะอาจสร้างความระคายเคืองต่อผิวผู้สูงอายุที่บอบบาง

การส่งเสริมสุขภาพและโภชนาการของ ผู้สูงอายุติดเตียง

อาหารถือเป็นหัวใจสำคัญของการฟื้นฟูร่างกาย เพราะช่วยให้ผู้สูงอายุได้รับพลังงานและสารอาหารที่จำเป็นต่อระบบภูมิคุ้มกัน

ควรจัดอาหารให้เหมาะสมกับสภาพร่างกาย โดยเน้นอาหารอ่อน เคี้ยวง่าย ย่อยง่าย เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม หรือซุปผัก รวมถึงต้องมี อาหารที่มีครบ 5 หมู่ เพื่อเสริมวิตามิน โปรตีน และแร่ธาตุ

การนอนนานอาจทำให้ลำไส้ทำงานช้าลง จึงควรให้ความสำคัญกับ การดูแลระบบย่อยอาหาร เช่น การดื่มน้ำอุ่นหลังตื่นนอน การนวดท้องเบา ๆ และการบริหารกล้ามเนื้อหน้าท้องวันละ 5–10 นาที เพื่อช่วยกระตุ้นการขับถ่าย

การกายภาพเบื้องต้นช่วยให้กล้ามเนื้อไม่ลีบและลดโอกาสเกิดภาวะข้อติดแข็ง เช่น การขยับขาเบา ๆ หรือการยกแขนเป็นวงกลมวันละ 2–3 รอบ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียงระยะยาว – การวางแผนชีวิตครอบครัว

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียงระยะยาว (Long-term Care) ต้องอาศัยการวางแผนในระดับครอบครัว เพื่อให้เกิดความยั่งยืนและลดภาระทั้งทางร่างกายและจิตใจ

ควรจัดสรรงบประมาณสำหรับอุปกรณ์ดูแล เช่น ผ้าอ้อมผู้ใหญ่ เตียงปรับระดับ และอุปกรณ์ทำความสะอาด รวมถึงค่ารักษาพยาบาลระยะยาว

ทุกคนในบ้านควรมีส่วนร่วม เช่น บางคนช่วยดูแลเรื่องอาหาร บางคนช่วยเรื่องทำความสะอาด เพื่อให้ผู้ดูแลหลักไม่รู้สึกเหนื่อยล้า

สำหรับครอบครัวที่ไม่มีเวลามาก สามารถใช้บริการ รับดูแลผู้สูงอายุตามบ้าน จากทีมผู้เชี่ยวชาญของ NTKGoodHealth ซึ่งให้บริการทั้งด้านการดูแลสุขภาพ การทำกายภาพ และการให้คำปรึกษาครอบครัว

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียง คือการดูแลด้วยหัวใจ

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียงไม่ใช่เพียงเรื่องของหน้าที่ แต่คือการดูแลด้วยความรัก ความเข้าใจ และความอดทน ทุกการพลิกตัว ทุกมื้ออาหาร และทุกคำพูดล้วนส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุโดยตรง

เมื่อเราสามารถจัดการทั้งสิ่งแวดล้อม โภชนาการ และจิตใจได้อย่างสมดุล ผู้สูงอายุจะรู้สึกมีคุณค่าและใช้ชีวิตอย่างสงบในบ้านของตนเอง — ซึ่งเป็นหัวใจของ การดูแลผู้สูงอายุระยะยาว (Long-term Care) ที่แท้จริง สามารถปรึกษาผู้เชี่ยวชาญของเราได้ที่ Tel. 082-791-6559 / 091-710-5596 และ LINE. @ntkgood

FAQ – คำถามที่พบบ่อย

โดยทั่วไป ผู้ป่วยติดเตียงอยู่ได้กี่ปี ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น อายุ โรคประจำตัว และการได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม หากมีการพลิกตัวสม่ำเสมอ รักษาความสะอาด และจัดอาหารครบ 5 หมู่ ผู้ป่วยสามารถมีชีวิตอยู่ได้หลายปีอย่างมีคุณภาพ ทั้งนี้ควรมีทีมแพทย์และผู้ดูแลสุขภาพช่วยประเมินเป็นระยะ

ปัจจุบันมีหลายแห่งให้บริการ สถานที่ดูแลผู้ป่วยติดเตียงฟรี เช่น ศูนย์ฟื้นฟูผู้สูงอายุของกรมอนามัย โรงพยาบาลรัฐ หรือหน่วยงานชุมชนในแต่ละจังหวัด นอกจากนี้ยังสามารถติดต่อขอข้อมูลได้จาก กองอาหารและยา หรือสายด่วน 1669 ซึ่งเป็น หมายเลขฉุกเฉิน เพื่อสอบถามบริการที่ใกล้บ้าน

คนดูแลผู้สูงอายุ ควรมีทั้งความรู้พื้นฐานด้านสุขภาพและทักษะการดูแล เช่น การพลิกตัว ป้อนอาหาร และประเมินอาการเบื้องต้น รวมถึงมีความอดทนและจิตใจอ่อนโยน สำหรับผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือสามารถใช้บริการ รับดูแลผู้สูงอายุตามบ้าน จากทีมผู้เชี่ยวชาญของ NTKGoodHealth ได้

 

แผลกดทับเกิดจากแรงกดทับต่อเนื่องในบริเวณผิวหนัง ควรป้องกันโดยการพลิกตัวทุก 2 ชั่วโมง ใช้ที่นอนลม และรักษาความสะอาดผิวหนัง นอกจากนี้ควรเลือกใช้ เตียงนอนผู้สูงอายุ แบบปรับระดับเพื่อลดแรงกดและช่วยให้ผู้ดูแลทำงานสะดวกขึ้น

การดูแลสุขภาพจิตควรเริ่มจากการพูดคุย ให้กำลังใจ และเปิดเพลงหรือ เสียงน้ำไหล ธรรมชาติ เพื่อช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย หลีกเลี่ยงการใช้ ยานอนหลับผู้สูงอายุ โดยไม่ปรึกษาแพทย์ หากผู้สูงอายุมีภาวะซึมเศร้าควรปรึกษานักจิตวิทยาหรือจิตแพทย์

บ้านควรมีการจัดพื้นที่ให้เหมาะสม เช่น ทางเดินกว้าง ปลอดสิ่งกีดขวาง และยกพื้นให้สูงในกรณีพื้นที่เสี่ยงน้ำขัง โดยเฉพาะใน บ้านภาคใต้ ที่มีฝนตกชุก ควรตรวจสอบและซ่อมแซมส่วนที่ชำรุด เช่น ราวจับที่เกิด สนิมทอง เพื่อความปลอดภัยของผู้สูงอายุ

การดูแลผู้สูงอายุติดเตียงอาจสร้างความเหนื่อยทั้งกายและใจ ผู้ดูแลควรจัดเวลาพักผ่อน และขอความช่วยเหลือจากครอบครัวหรือใช้บริการผู้ดูแลชั่วคราว เพื่อป้องกันภาวะหมดไฟ (Caregiver Burnout) นอกจากนี้ยังสามารถเข้าร่วมกลุ่มสนับสนุนเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับผู้ดูแลคนอื่น ๆ ได้

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

ตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
จัดการความเป็นส่วนตัว
  • เปิดใช้งานตลอด

บันทึกการตั้งค่า
ntkgoodhealth-QR
ปิดโหมดสีเทา