คู่มือดูแลสุขภาพร่างกายและการแพทย์สำหรับผู้สูงอายุ – NTK GoodHealth
เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุ ร่างกายและจิตใจจะเกิดการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติ กล้ามเนื้อเริ่มเสื่อม ความยืดหยุ่นของข้อลดลง อวัยวะภายในทำงานช้าลง รวมถึงระบบภูมิคุ้มกันอาจอ่อนแอมากขึ้น การดูแล สุขภาพร่างกายและการแพทย์ผู้สูงอายุ จึงไม่ใช่เพียงการรักษาโรคที่เกิดขึ้น แต่คือการวางแผนล่วงหน้าเพื่อป้องกันโรค การปรับวิถีชีวิตให้เหมาะสม และการตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ
NTK GoodHealth เราได้รวบรวมข้อมูลการดูแลผู้สูงอายุที่สำคัญเกี่ยวกับโรคและภาวะที่พบบ่อย วิธีป้องกัน การตรวจสุขภาพประจำปี การดูแลโรคประจำตัว และการรับมือกับภาวะฉุกเฉิน เพื่อให้ผู้สูงอายุและครอบครัวมีแนวทางที่ชัดเจนในการดูแลสุขภาพดีอย่างรอบด้าน
โรคและภาวะที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ
1. โรคหัวใจและหลอดเลือด
เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ในกลุ่มผู้สูงอายุ เกิดจากหลอดเลือดตีบแข็ง ความดันโลหิตสูง หรือไขมันในเลือดสูง อาการเตือน ได้แก่
เจ็บหน้าอกหรือแน่นหน้าอก
เหนื่อยง่าย หายใจสั้น
ใจสั่นหรือหัวใจเต้นผิดจังหวะ
การป้องกัน: ควบคุมอาหาร ลดไขมันทรานส์และไขมันอิ่มตัว ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และตรวจสุขภาพหัวใจปีละครั้ง
2. เบาหวานและภาวะแทรกซ้อน
โรคเบาหวานในผู้สูงอายุพบได้บ่อย และอาจนำไปสู่โรคไต เบาหวานขึ้นตา หรือแผลเบาหวานที่หายช้า
การป้องกันและควบคุม: รับประทานอาหารที่มีดัชนีน้ำตาลต่ำ ตรวจน้ำตาลอย่างสม่ำเสมอ และปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการใช้ยาอย่างเหมาะสม
3. ความดันโลหิตสูง
เป็นภาวะเรื้อรังที่มักไม่มีอาการ แต่เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง
แนวทางป้องกัน: ลดการบริโภคเกลือ ควบคุมน้ำหนัก และออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
4. โรคข้อเสื่อมและกล้ามเนื้ออ่อนแรง
ผู้สูงอายุจำนวนมากมีปัญหาปวดข้อ โดยเฉพาะข้อเข่าและข้อสะโพก ทำให้การเคลื่อนไหวลำบาก
การดูแล: ออกกำลังกายเพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบข้อ และรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์
5. ภาวะสมองเสื่อม (Dementia)
เกิดจากการเสื่อมของเซลล์สมอง ทำให้ความจำและทักษะการคิดลดลง
การดูแล: กระตุ้นสมองด้วยการอ่านหนังสือ ทำกิจกรรมสร้างสรรค์ และรักษาสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง
วิธีป้องกันโรคในผู้สูงอายุ
การป้องกันโรคเริ่มต้นจากการดูแลสุขภาพประจำวันอย่างสม่ำเสมอ
1. โภชนาการที่เหมาะสม
เลือกอาหารที่มีผัก ผลไม้ ธัญพืช และโปรตีนที่ย่อยง่าย
ลดน้ำตาลและไขมัน
ดื่มน้ำให้เพียงพอวันละ 6–8 แก้ว
2. การออกกำลังกายอย่างปลอดภัย
เดินเร็ว โยคะ หรือการว่ายน้ำ
ออกกำลังกาย 30 นาทีต่อวัน อย่างน้อย 5 วันต่อสัปดาห์
3. การพักผ่อนเพียงพอ
นอนหลับอย่างน้อย 7–8 ชั่วโมง
หลีกเลี่ยงการใช้หน้าจอก่อนนอน
4. การจัดการความเครียด
ทำสมาธิ
ทำกิจกรรมที่ชอบ เช่น ปลูกต้นไม้
5. การฉีดวัคซีน
วัคซีนไข้หวัดใหญ่
วัคซีนปอดบวม
วัคซีนโควิด-19 ตามคำแนะนำแพทย์
การตรวจสุขภาพประจำปีสำหรับผู้สูงอายุ
การตรวจสุขภาพเป็นเครื่องมือสำคัญในการป้องกันโรคและรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มต้น
ตรวจความดันโลหิตและชีพจร
ตรวจเลือดหาค่าน้ำตาล ไขมัน และการทำงานของไต
ตรวจสายตาและการได้ยิน
ตรวจคัดกรองมะเร็ง (ลำไส้ใหญ่ เต้านม ปากมดลูก)
ตรวจสมรรถภาพหัวใจด้วย EKG หรือ Echocardiogram
การดูแลผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว
1. ผู้ป่วยเบาหวาน
ควบคุมระดับน้ำตาลด้วยอาหารและยา
ตรวจระดับน้ำตาลอย่างสม่ำเสมอ
ดูแลเท้าเพื่อลดความเสี่ยงต่อแผล
2. ผู้ป่วยความดันโลหิตสูง
วัดความดันสม่ำเสมอ
รับประทานยาตามแพทย์สั่ง
ลดการรับประทานเกลือและอาหารแปรรูป
3. ผู้ป่วยโรคหัวใจ
รับประทานอาหารที่มีไขมันดี เช่น ปลาและถั่ว
ออกกำลังกายเบาๆ ภายใต้การดูแลแพทย์
ควบคุมน้ำหนักและความเครียด
ภาวะฉุกเฉินในผู้สูงอายุและวิธีรับมือ
1. โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
อาการ: ปากเบี้ยว แขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด
แนวทาง: รีบนำส่งโรงพยาบาลภายใน 4.5 ชั่วโมง
2. หัวใจวาย
อาการ: เจ็บหน้าอกรุนแรง เหงื่อแตก หายใจไม่ออก
แนวทาง: โทร 1669 และให้ผู้ป่วยนั่งพัก
3. หกล้มกระดูกหัก
แนวทาง: ประคองผู้ป่วยอย่าให้เคลื่อนไหว และเรียกรถพยาบาล
4. ภาวะขาดน้ำรุนแรง
แนวทาง: ให้จิบน้ำทีละน้อย และรีบนำส่งโรงพยาบาล
การฟื้นฟูและดูแลระยะยาว
กายภาพบำบัด เพื่อเพิ่มความแข็งแรงและการทรงตัว
การดูแลด้านจิตใจ ป้องกันภาวะซึมเศร้า
การใช้เทคโนโลยี เช่น เครื่องตรวจสุขภาพอัตโนมัติ
บริการดูแลที่บ้าน จากผู้ดูแลมืออาชีพ
คำแนะนำสำหรับครอบครัวและผู้ดูแล
พูดคุยด้วยน้ำเสียงนุ่มนวล
จัดบ้านให้ปลอดภัย เช่น ติดราวจับในห้องน้ำ
สังเกตอาการผิดปกติและบันทึกเพื่อแจ้งแพทย์
ดูแลสุขภาพของผู้ดูแลเองเพื่อลดความเครียด
การดูแล สุขภาพร่างกายและการแพทย์ผู้สูงอายุ ไม่ใช่เพียงการรักษาเมื่อป่วย แต่คือการสร้างวิถีชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค และการเตรียมพร้อมรับมือกับเหตุการณ์ฉุกเฉิน NTK GoodHealth พร้อมเป็นคู่มือที่ช่วยให้ครอบครัวดูแลผู้สูงอายุได้อย่างมั่นใจและมีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด สามารถปรึกษาผู้เชี่ยวชาญได้ที่ Tel. 082-791-6559 / 091-710-5596 และ LINE. @ntkgood
FAQ – สุขภาพร่างกายและการแพทย์ผู้สูงอายุ
Q1. ผู้สูงอายุควรตรวจสุขภาพบ่อยแค่ไหน?
ผู้สูงอายุควรตรวจสุขภาพอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อประเมินความเสี่ยงโรค เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ และตรวจคัดกรองมะเร็งบางชนิด สำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัว แพทย์อาจแนะนำให้ตรวจถี่ขึ้น
Q2. โรคและภาวะที่พบบ่อยในผู้สูงอายุมีอะไรบ้าง?
โรคที่พบได้บ่อย ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคข้อเสื่อม ภาวะสมองเสื่อม และโรคตา เช่น ต้อกระจกและต้อหิน
Q3. วิธีป้องกันโรคในผู้สูงอายุทำได้อย่างไร?
เริ่มจาก โภชนาการผู้สูงอายุ ที่เหมาะสม การออกกำลังกายอย่างปลอดภัย การพักผ่อนเพียงพอ การจัดการความเครียด และการฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันโรคติดเชื้อ
Q4. ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัวควรดูแลตัวเองอย่างไร?
ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ควบคุมอาหาร ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม และตรวจติดตามค่าต่างๆ เช่น ความดัน น้ำตาล หรือไขมันในเลือดอย่างสม่ำเสมอ
Q5. ภาวะฉุกเฉินในผู้สูงอายุที่ต้องรีบไปโรงพยาบาลมีอะไรบ้าง?
ได้แก่ อาการของโรคหลอดเลือดสมอง (ปากเบี้ยว แขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด) หัวใจวาย หกล้มกระดูกหัก และภาวะขาดน้ำรุนแรง
Q6. ผู้สูงอายุควรออกกำลังกายแบบไหนถึงปลอดภัย?
แนะนำกิจกรรมที่มีแรงกระแทกต่ำ เช่น เดิน โยคะ ไทเก็ก ว่ายน้ำ หรือยืดเหยียดเบาๆ ควรเริ่มจากเวลาสั้นๆ และเพิ่มขึ้นตามความแข็งแรง
Q7. ควรเตรียมบ้านอย่างไรให้เหมาะกับผู้สูงอายุ?
A: ติดราวจับในห้องน้ำ จัดพื้นที่ให้เดินสะดวก หลีกเลี่ยงพื้นลื่น และติดไฟสว่างเพียงพอ