โรคและภาวะที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ และแนวทางป้องกัน – NTK GoodHealth
การดูแลผู้สูงอายุ ถือเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่งในยุคที่สังคมไทยกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงวัยเต็มตัว เนื่องจากร่างกายเมื่ออายุมากขึ้นจะมีการเสื่อมถอยของระบบต่าง ๆ ทั้งร่างกายและจิตใจ ทำให้เกิด โรคในผู้สูงอายุ และ ภาวะที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ได้ง่ายขึ้น หากไม่ได้รับการดูแลที่ถูกต้องก็อาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและอายุขัย
NTK GoodHealth จึงขอนำเสนอข้อมูล โรคและภาวะที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ พร้อมคำแนะนำวิธีการป้องกัน การรักษา และการดูแลอย่างเข้าใจง่าย เพื่อให้ผู้สูงวัยและครอบครัวนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน
1. ความดันโลหิตสูง (Hypertension)
ความดันโลหิตสูง เป็นหนึ่งในโรคเรื้อรังที่พบได้บ่อยที่สุดในผู้สูงอายุ สาเหตุหลักมาจากความเสื่อมของหลอดเลือด พันธุกรรม และการใช้ชีวิตที่ไม่สมดุล เช่น รับประทานอาหารเค็มจัด หรือมีความเครียดสูง
สาเหตุหลัก
หลอดเลือดแข็งตัวจากอายุที่มากขึ้น
การรับประทานอาหารโซเดียมสูง
ขาดการออกกำลังกาย
พันธุกรรมและประวัติครอบครัว
อาการเตือน
ปวดศีรษะ หน้ามืด เวียนหัว
เหนื่อยง่าย ใจสั่น
บางรายไม่มีอาการแต่ตรวจพบความดันสูง
ผลกระทบ
เสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง
โรคไตเรื้อรัง
ภาวะหัวใจล้มเหลว
วิธีป้องกัน
ลดการบริโภคอาหารเค็มและมัน
ออกกำลังกายอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์
ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์
2. เบาหวานชนิดที่ 2
โรคเบาหวานชนิดที่ 2 เป็นอีกหนึ่งโรคที่พบบ่อยในผู้สูงอายุที่เกิดจากร่างกายดื้อต่ออินซูลิน ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูง
สาเหตุหลัก
น้ำหนักเกินและโรคอ้วน
รับประทานอาหารหวานหรือคาร์โบไฮเดรตมากเกินไป
ขาดการออกกำลังกาย
พันธุกรรม
อาการเตือน
ปัสสาวะบ่อย
กระหายน้ำตลอดเวลา
แผลหายช้า
เหนื่อยง่าย
ผลกระทบ
โรคไตเรื้อรัง
ตาบอดจากเบาหวานขึ้นตา
โรคหัวใจและหลอดเลือด
วิธีป้องกัน
ควบคุมอาหารและปริมาณน้ำตาล
ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดอย่างน้อยปีละครั้ง
3. โรคหัวใจและหลอดเลือดตีบ (Cardiovascular Disease)
โรคหัวใจ เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของผู้สูงอายุ เกิดจากการสะสมของไขมันในผนังหลอดเลือด ทำให้การไหลเวียนของเลือดลดลง
สาเหตุหลัก
ความดันโลหิตสูง
เบาหวาน
ไขมันในเลือดสูง
สูบบุหรี่
อาการเตือน
เจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย
ใจสั่น หน้ามืด
เหงื่อออกมากผิดปกติ
วิธีป้องกัน
ลดไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์
ออกกำลังกายเสริมความแข็งแรงหัวใจ
ตรวจสุขภาพหัวใจเป็นประจำ
4. โรคข้อเสื่อมและกระดูกพรุน (Osteoarthritis & Osteoporosis)
โรคข้อเสื่อมและกระดูกพรุนเป็น ภาวะที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ส่งผลให้การเคลื่อนไหวลดลงและเสี่ยงต่อกระดูกหักง่าย
สาเหตุหลัก
การเสื่อมสภาพของกระดูกและข้อตามอายุ
ขาดแคลเซียมและวิตามินดี
การใช้งานข้อมากเกินไป
อาการเตือน
ปวดข้อ
หลังค่อม
เคลื่อนไหวติดขัด
วิธีป้องกัน
รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง เช่น นม เต้าหู้ ปลาเล็ก
ออกกำลังกายเสริมสร้างมวลกระดูก เช่น เดิน ว่ายน้ำ
ตรวจวัดความหนาแน่นของกระดูก
5. โรคสมองเสื่อม (Dementia)
โรคสมองเสื่อม เป็นภาวะที่พบได้มากในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะกลุ่มอายุ 65 ปีขึ้นไป สาเหตุหลักคือการเสื่อมของเซลล์สมองและปัจจัยทางพันธุกรรม
สาเหตุหลัก
ความเสื่อมของสมองตามอายุ
พันธุกรรม
โรคหลอดเลือดสมอง
อาการเตือน
ความจำระยะสั้นเสื่อม
สับสนในเวลาและสถานที่
เปลี่ยนแปลงอารมณ์และพฤติกรรม
วิธีป้องกัน
ออกกำลังกายสมอง เช่น เล่นเกมฝึกความจำ
อ่านหนังสือหรือทำกิจกรรมที่ใช้ความคิด
ดูแลสุขภาพหัวใจและหลอดเลือด
6. โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease)
ภาวะนี้เกิดจากการเสื่อมของสมองส่วนที่ควบคุมการเคลื่อนไหว ทำให้ผู้สูงอายุสูญเสียความสามารถในการเคลื่อนไหวอย่างปกติ
สาเหตุหลัก
การเสื่อมของเซลล์ประสาท
ปัจจัยทางพันธุกรรม
สิ่งแวดล้อม เช่น สารพิษ
อาการเตือน
มือสั่นแม้ในขณะพัก
เคลื่อนไหวช้า
กล้ามเนื้อตึงเกร็ง
วิธีป้องกัน
กายภาพบำบัดสม่ำเสมอ
ออกกำลังกายเบา ๆ เช่น เดิน ว่ายน้ำ
พบแพทย์เมื่อเริ่มมีอาการผิดปกติ
7. โรคตาเลือนและต้อกระจก (Cataract & Vision Loss)
การเสื่อมของการมองเห็นเป็นหนึ่งในปัญหาที่ทำให้ผู้สูงอายุสูญเสียคุณภาพชีวิต เนื่องจากเสี่ยงต่อการหกล้มและอุบัติเหตุ
สาเหตุหลัก
ความเสื่อมตามอายุ
แสงแดดและรังสี UV
เบาหวานขึ้นตา
อาการเตือน
มองภาพมัว
เห็นภาพซ้อน
ไวต่อแสงมากขึ้น
วิธีป้องกัน
ตรวจตาเป็นประจำปี
ใส่แว่นกันแดดเมื่อออกแดด
ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
8. ภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ (Depression in Elderly)
สุขภาพจิต เป็นส่วนสำคัญของการดูแลผู้สูงอายุ ภาวะซึมเศร้ามักเกิดจากการเปลี่ยนแปลงในชีวิตและการสูญเสีย
สาเหตุหลัก
การสูญเสียคนรักหรือเพื่อน
การเกษียณและขาดกิจกรรม
โรคเรื้อรัง
อาการเตือน
ซึมเศร้า เบื่ออาหาร
นอนไม่หลับ
ขาดแรงจูงใจในการใช้ชีวิต
วิธีป้องกัน
ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีส่วนร่วมในกิจกรรมสังคม
พูดคุยและรับฟัง
ปรึกษานักจิตวิทยาหรือจิตแพทย์
9. โรคปอดเรื้อรัง (Chronic Lung Disease / COPD)
โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง เป็นโรคที่ทำให้การหายใจลำบากและคุณภาพชีวิตลดลง
สาเหตุหลัก
การสูบบุหรี่
การสัมผัสฝุ่นหรือสารเคมีเป็นเวลานาน
มลภาวะทางอากาศ
อาการเตือน
ไอเรื้อรัง
เหนื่อยง่าย
หายใจมีเสียงหวีด
วิธีป้องกัน
งดสูบบุหรี่
ใช้อุปกรณ์ป้องกันเมื่อทำงานในสภาพแวดล้อมเสี่ยง
ออกกำลังกายเพิ่มความแข็งแรงของปอด
10. โรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease)
โรคไตเรื้อรัง มักพบในผู้สูงอายุที่มีโรคเบาหวานหรือความดันสูงร่วมด้วย
สาเหตุหลัก
โรคเบาหวาน
ความดันโลหิตสูง
การใช้ยาที่มีผลต่อไตในระยะยาว
อาการเตือน
บวมตามแขนขา
เหนื่อยง่าย
ปัสสาวะผิดปกติ
วิธีป้องกัน
ดื่มน้ำเพียงพอ
ควบคุมโรคประจำตัว
ตรวจการทำงานของไตเป็นประจำ
11. ปัญหาการนอนหลับในผู้สูงอายุ (Sleep Disorders)
ผู้สูงอายุหลายคนประสบปัญหานอนไม่หลับหรือนอนหลับไม่สนิท ส่งผลต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจ
สาเหตุหลัก
ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง
โรคประจำตัว
ความเครียดหรือภาวะซึมเศร้า
อาการเตือน
หลับยาก
ตื่นบ่อยกลางดึก
ง่วงนอนตอนกลางวัน
วิธีป้องกัน
จัดเวลานอนให้สม่ำเสมอ
เลี่ยงคาเฟอีนตอนเย็น
ทำกิจกรรมผ่อนคลายก่อนนอน
12. ปัญหาการทรงตัวและการหกล้ม (Balance Problems)
การหกล้มเป็นสาเหตุสำคัญของการบาดเจ็บในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคกระดูกพรุน
สาเหตุหลัก
กล้ามเนื้ออ่อนแรง
ปัญหาการมองเห็น
ยาที่มีผลต่อระบบประสาท
อาการเตือน
เดินไม่มั่นคง
เวียนศีรษะ
สูญเสียการทรงตัวบ่อยครั้ง
วิธีป้องกัน
ออกกำลังกายเสริมกล้ามเนื้อขา
จัดบ้านให้ปลอดภัย
ตรวจสายตาและการได้ยิน
13. ภาวะขาดสารอาหารในผู้สูงอายุ (Malnutrition)
แม้ว่าผู้สูงอายุจะกินน้อยลงตามวัย แต่การขาดสารอาหารส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันและการซ่อมแซมร่างกาย
สาเหตุหลัก
เบื่ออาหาร
ปัญหาฟันและการเคี้ยว
โรคเรื้อรัง
อาการเตือน
น้ำหนักลด
กล้ามเนื้อลดลง
อ่อนเพลีย
วิธีป้องกัน
รับประทานอาหารครบ 5 หมู่
ใช้อาหารเสริมโปรตีนหรือวิตามินตามคำแนะนำแพทย์
ตรวจสุขภาพโภชนาการ
14. การเสื่อมของระบบประสาทและการได้ยิน (Hearing Loss)
การสูญเสียการได้ยินทำให้ผู้สูงอายุมีปัญหาในการสื่อสารและเข้าสังคม และพบได้บ่อยในคนสูงวัย
สาเหตุหลัก
ความเสื่อมตามอายุ
การสัมผัสเสียงดังในระยะยาว
โรคหูชั้นใน
อาการเตือน
ฟังไม่ชัด
ขอให้คนพูดซ้ำบ่อย
หลีกเลี่ยงการสนทนา
วิธีป้องกัน
ตรวจการได้ยินปีละครั้ง
ใช้อุปกรณ์ช่วยฟังหากจำเป็น
เลี่ยงเสียงดังเกินไป
15. การดูแลสุขภาพแบบองค์รวมสำหรับผู้สูงอายุ
การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ไม่ใช่เพียงการป้องกันโรค แต่ต้องครอบคลุมทั้งร่างกาย จิตใจ และสังคม
สำหรับผู้ที่มีภาวะเจ็บป่วยเฉพาะ เช่น เบาหวาน ความดัน หรือหัวใจ ควรศึกษาแนวทาง การดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน
แนวทาง
ออกกำลังกายเหมาะสมกับวัย
รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ
ทำกิจกรรมทางสังคม
ดูแลสุขภาพจิตอย่างใกล้ชิด
FAQ – คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับโรคและภาวะในผู้สูงอายุ
Q1. โรคในผู้สูงอายุที่พบบ่อยที่สุดคืออะไร?
โรคในผู้สูงอายุที่พบบ่อย ได้แก่ ความดันโลหิตสูง, เบาหวานชนิดที่ 2, โรคหัวใจ, โรคข้อเสื่อม, และโรคสมองเสื่อม ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากความเสื่อมของร่างกายตามวัยและพฤติกรรมการใช้ชีวิต
👉 แนวทางการดูแลที่ถูกต้องและครอบคลุมมีอธิบายไว้ในหน้า การป้องกันโรคในผู้สูงอายุ
Q2. ทำไมผู้สูงอายุจึงเสี่ยงต่อการเกิดโรคมากกว่าวัยอื่น?
เมื่ออายุเพิ่มขึ้น ระบบภูมิคุ้มกันและอวัยวะต่าง ๆ เสื่อมลง ทำให้ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรังและภาวะสุขภาพต่าง ๆ เช่น ภาวะซึมเศร้า, ปัญหาการนอนหลับ และการทรงตัวลดลง
Q3. สามารถป้องกันโรคในผู้สูงอายุได้อย่างไร?
วิธีป้องกัน โรคที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ที่สำคัญคือการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น รับประทานอาหารที่มีประโยชน์, ออกกำลังกายสม่ำเสมอ, ตรวจสุขภาพประจำปี, และดูแลสุขภาพจิตให้ดี
Q4. อาการแบบไหนที่ควรรีบไปพบแพทย์ทันที?
หากผู้สูงอายุมีอาการเจ็บหน้าอกเฉียบพลัน, หายใจลำบาก, ปวดศีรษะรุนแรง, หรือหมดสติ ควรรีบนำส่งโรงพยาบาลทันที เพราะอาจเป็นสัญญาณของโรคหัวใจหรือโรคหลอดเลือดสมอง
Q5. ผู้สูงอายุควรออกกำลังกายประเภทใดจึงจะปลอดภัย?
ควรเลือกการออกกำลังกายแบบเบาถึงปานกลาง เช่น เดิน ว่ายน้ำ โยคะ หรือการออกกำลังกายด้วยยางยืด เพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและกระดูก ลดความเสี่ยงต่อการหกล้ม
Q6. ภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุมีวิธีดูแลอย่างไร?
ควรพูดคุยให้กำลังใจ ส่งเสริมให้ทำกิจกรรมทางสังคม หรือหากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาจิตแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม
Q7. การตรวจสุขภาพประจำปีสำคัญกับผู้สูงอายุแค่ไหน?
สำคัญมาก เพราะช่วยตรวจพบโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ทำให้การรักษามีประสิทธิภาพและลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน
Q8. ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัวหลายโรค ควรดูแลตัวเองอย่างไร?
ต้องรับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด จัดการโภชนาการให้เหมาะสม และติดตามผลตรวจสุขภาพตามนัดทุกครั้ง
Q9. จะติดต่อ NTK GoodHealth ได้อย่างไร?
ดูแลสุขภาพผู้สูงวัย เริ่มได้ตั้งแต่วันนี้ ให้เราช่วยดูแลคนที่คุณรักด้วยทีมผู้เชี่ยวชาญด้านการดูแลผู้สูงอายุของ NTK GoodHealth ครบวงจร ทั้งการดูแลสุขภาพกายและจิตใจ
- โทร. 082-791-6559 และ 091-710-5596
- แอดไลน์: @ntkgood