สุขภาพและการดูแลร่างกายเด็กเล็ก (Child Health & Care)
ช่วงวัยเด็กเล็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุประมาณ 6 ปี ถือว่าเป็น “โกลเด้นเพียริอด” (Golden Period) ของการเติบโต ร่างกาย สมอง และอารมณ์ของเด็กกำลังพัฒนาอย่างรวดเร็ว สุขภาพและการดูแลร่างกายเด็กเล็ก ในช่วงนี้จึงไม่ใช่เพียงการป้องกันโรค แต่ยังเป็นการวางรากฐานเพื่อการใช้ชีวิตในอนาคต
การดูแลที่เหมาะสมช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
เด็กที่ได้รับการดูแล สุขภาพกายและใจ ที่ดี มักมีพัฒนาการด้านสติปัญญาและอารมณ์สมดุล
การปลูกฝังพฤติกรรมการกิน นอน เล่น และดูแลร่างกายที่ถูกต้อง จะติดตัวไปจนโต
อาหาร 5 หมู่กับพัฒนาการเด็ก
อาหารที่หลากหลายและครบหมู่เป็นปัจจัยสำคัญต่อการเจริญเติบโต
โปรตีน พบในไข่ เนื้อสัตว์ ปลา ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อและสมอง
คาร์โบไฮเดรต ข้าว ขนมปัง มันฝรั่ง ให้พลังงาน
ไขมันที่ดี น้ำมันพืช ถั่ว อะโวคาโด ช่วยพัฒนาสมอง
วิตามินและแร่ธาตุ ผัก ผลไม้ นม เสริมภูมิคุ้มกันและกระดูก
น้ำสะอาด จำเป็นต่อระบบย่อยอาหารและการทำงานของร่างกาย
เมนูอาหารเสริมตามวัย
6 เดือนขึ้นไป เริ่มอาหารบดละเอียด เช่น ข้าวบดผสมผัก
9–12 เดือน เพิ่มโปรตีน เช่น ไข่แดงบด เนื้อปลา
1–3 ปี ฝึกการกินอาหารใกล้เคียงผู้ใหญ่แต่ยังคงย่อยง่าย
เมนูแนะนำ โจ๊กผัก, มันฝรั่งบดไข่แดง, ซุปไก่ผักรวม
สุขอนามัยและการดูแลร่างกายเด็กเล็ก
การอาบน้ำและการดูแลผิว
เด็กเล็กควรอาบน้ำวันละ 1–2 ครั้ง ขึ้นอยู่กับอากาศ
ใช้สบู่และแชมพูสูตรอ่อนโยน ปราศจากสารระคายเคือง
ซับตัวให้แห้ง หลีกเลี่ยงการห่อตัวแน่นเกินไป
ทาโลชั่นเด็กเพื่อป้องกันผิวแห้งและผดผื่น
การดูแลฟันน้ำนม
ฟันน้ำนมมีผลต่อการเรียงตัวของฟันแท้
เริ่มทำความสะอาดช่องปากด้วยผ้าก๊อซตั้งแต่แรกเกิด
เมื่อมีฟันซี่แรก ควรใช้แปรงขนนุ่มและยาสีฟันสำหรับเด็ก
หลีกเลี่ยงการกินขนมหวานก่อนนอน
โดย ผู้ปกครองสามารถใช้บริการตรวจสุขภาพฟรีตามสิทธิ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ สิทธิประโยชน์และบริการสำหรับเด็ก
โรคที่พบบ่อยและการป้องกันในเด็กเล็ก
วัคซีนและการสร้างภูมิคุ้มกัน
การฉีดวัคซีนตามตารางกรมอนามัยเป็นสิ่งจำเป็น
แรกเกิด วัคซีนบีซีจี, ตับอักเสบบี
2–6 เดือน โปลิโอ, คอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน
9–12 เดือน หัด คางทูม หัดเยอรมัน
ทุกปี วัคซีนไข้หวัดใหญ่
การได้รับวัคซีนตรงเวลาเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันระยะยาว
การดูแลเด็กเมื่อมีไข้
ใช้เทอร์โมมิเตอร์วัดอุณหภูมิอย่างสม่ำเสมอ
หากไข้สูงกว่า 39°C ควรเช็ดตัวและให้ยาลดไข้ ตามแพทย์สั่ง
ให้เด็กดื่มน้ำมากขึ้น ป้องกันการขาดน้ำ
รีบพบแพทย์ หากมีอาการชัก ซึม หรือหายใจลำบาก
พัฒนาการและการออกกำลังกายเด็กเล็ก
ตารางพัฒนาการตามวัย
3 เดือน ยกศีรษะได้
6 เดือน พลิกตัว
9 เดือน นั่งได้เอง
12 เดือน เริ่มเดิน
18 เดือน พูดคำง่ายๆ
2–3 ปี วิ่ง ปีนป่าย สื่อสารประโยคสั้นๆ
หากพัฒนาการล่าช้า ควรพาเด็กพบแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญ
การเล่นเสริมสร้างสุขภาพ
ของเล่นเสริมทักษะ เช่น บล็อกไม้ ตัวต่อ ช่วยพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็ก
กิจกรรมกลางแจ้ง เช่น วิ่งเล่น ปั่นจักรยานสามล้อ ช่วยเสริมความแข็งแรง แต่ควรคำนึงถึง ความปลอดภัยของเด็ก เป็นหลักด้วย
การเล่นกับพ่อแม่ช่วยสร้างสายสัมพันธ์และพัฒนาทางอารมณ์
สุขภาพจิตและพฤติกรรมเด็กเล็ก
การดูแลสุขภาพจิตเด็กเล็ก เป็นสิ่งสำคัญพอๆ กับการดูแลร่างกาย หากผู้ปกครองเข้าใจหลักการเลี้ยงดูที่เหมาะสม เด็กจะเติบโตอย่างมั่นคงทั้งกายและใจ
วิธีการเลี้ยงดูเด็กเล็ก ให้มีสุขภาพจิตดี
กอด พูดคุย และให้กำลังใจอย่างสม่ำเสมอ
สร้างกิจวัตรประจำวัน เช่น เวลากิน นอน เล่นที่เป็นระบบ
สอนผ่านการเลียนแบบ เช่น พ่อแม่ทำให้ดู ให้เด็กทำตาม
การจัดการพฤติกรรมงอแง
เด็กงอแงเพื่อแสดงความต้องการหรือเรียกร้องความสนใจ
วิธีรับมือ เบี่ยงเบนความสนใจ พูดคุยอย่างอ่อนโยน
หลีกเลี่ยงการตะคอกหรือใช้ความรุนแรง
ใช้การเสริมแรงเชิงบวก (Positive Reinforcement)
การดูแลเด็กเล็ก ไม่ใช่เพียงการให้กินอิ่มหรือปลอดโรค แต่รวมถึงการใส่ใจในโภชนาการ สุขอนามัย พัฒนาการ และสุขภาพจิต การสร้างพื้นฐานเหล่านี้ตั้งแต่ต้นจะทำให้เด็กเติบโตแข็งแรงทั้งกายและใจ พร้อมเผชิญโลกกว้างอย่างมั่นใจ ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญจาก NTK GoodHealth ได้ที่ Tel. 082-791-6559 / 091-710-5596 และ LINE. @ntkgood
คำถามที่พบบ่อย FAQ
Q1. ทำไมโภชนาการเด็กเล็กถึงสำคัญ?
โภชนาการเด็กเล็ก ที่เหมาะสมช่วยเสริมพัฒนาการสมองและร่างกาย ลดความเสี่ยงโรคขาดสารอาหาร และทำให้เด็กมีภูมิคุ้มกันแข็งแรง
Q2. เด็กเล็กควรได้รับการฉีดวัคซีนเมื่อไร?
ควรฉีดวัคซีนตามตารางกรมอนามัยตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 6 ปี เช่น วัคซีนตับอักเสบบี โปลิโอ หัด หัดเยอรมัน
Q3. ถ้าเด็กเล็กไม่ยอมกินอาหาร ควรทำอย่างไร?
ควรเลือกเมนูที่หลากหลาย ทำให้น่าสนใจ ไม่บังคับ ค่อยๆ ฝึกให้ลองอาหารใหม่ เพื่อป้องกันการเลือกกิน
Q4. จะรู้ได้อย่างไรว่าเด็กพัฒนาการล่าช้า?
หากเด็กไม่สามารถทำกิจกรรมตามวัย เช่น ไม่พลิกตัวเมื่อ 6 เดือน ไม่พูดคำง่ายๆ เมื่อ 18 เดือน ควรปรึกษาแพทย์
Q5. วิธีจัดการเด็กเล็กที่งอแงกลางคืน?
ใช้วิธีปลอบด้วยเสียงอ่อนโยน กอดหรือโยกเบาๆ และพยายามรักษากิจวัตรการนอนอย่างสม่ำเสมอ
